Aan tafel met Ben Tacken en Paul Spoelder

De Heus koopt per jaar grote hoeveelheden grondstoffen en heeft prodcutielocaties in 20 landen. ''Het is niet alleen de hoeveelheid die ons een sterke positie geeft, maar vooral onze wereldwijde aanwezigheid'', zegt Ben Tacken, verantwoordelijk voor de gezamenlijke internationale grondstoffeninkoop. ''We hebben overal onze voelsprieten die ons een stroom aan informatie opleveren. Van uur tot uur houden we de markten in de gaten om onze positief in te nemen. We maken gebruik van externe bronnen zoals onze leveranciers, beurzen, handelshuizen en analisten.'' ''Uiteindelijk gaat het om vraag en aanbod die de prijs bepalen,'' vult Paul Spoelder, inkoper voor De Heus in Nederland, aan. ''Op basis van verwachte prijsontwikkelingen kopen we zo gunstig mogelijk grondstoffen op kortere of langere termijn in.'' Tacken en Spoelder zijn in gesprek met Kees Janssen, directeur van Agra-Matic en Joost Belt, verantwoordelijk voor marketing & communicatie bij De Heus. 

Joost Belt: ''Bij indicatoren die ertoe doen, welke ontwikkelingen hou je speciaal in de gaten?''

Ben Tacken: ''Het is een enorm scala. Geografische spanningen, exportheffingen, posities van speculanten en concurrenten, aanverwante producten. Uiteindelijk gaat het om vraag en aanbod. Dat plaatje maken we elke dag voor de korte en lange termijn.''
Paul Spoelder: ''Het aanbod is over het algemeen vrij goed te voorspellen. Informatie over arealen, ziekten of plagen, droogte en overstromingen bereiken ons snel. De vraagzijde laat zich lastiger voorspellen omdat ze veel meer gefragmenteerd is. Doordat wij wereldwijd vertenwoordigd zijn, zien wij niettemin snel wat de vraag doet.''

Soja onder het vergrootglas

Joost Belt: ''De productie van soja ligt al jaren onder een vergrootglas, met name vanwege de ontbossing in Brazillië. Hoe kijken jullie hier tegenaan?''

Paul Spoelder: ''Soja is essentieel. Er is geen ander product met zo'n hoog eiwitgehalte. Het is nagenoeg onmisbaar bij het samenstellen van mengvoeders.''

Joost Belt: ''Hoe ga je om met de kritiek over ontbossing? Er wordt bijvoorbeeld ook gesproken over het telen van soja in Europa.''

Ben Tacken: ''Onze doelstelling is dat De Heus over drie jaar wereldwijd alleen maar ontbossingsvrije soja inkoopt. Wat betreft soja uit Europa: de omstandigheden in landen als de Verenigde Staten, Brazilië en Argentinië, goed voor 85% van wereld-sojaproductie, zijn veel geschikter om soja te telen. Daar zijn de opbrengsten per hectare aanzienlijk groter en is de eiwitkwaliteit beter. In Europa is de opbrengst 2 tot 2,25 ton per hectare en in de VS en Brazilië 3 tot 3,5 ton. Ook rijzen er dan vragen als, welk areaal is beschikbaar en in hoeverre gat dit ten koste van andere grondstoffen als bijvoorbeeld tarwe en mais? Is dit alles ook beter voor de wereld?''

Kwaliteitseisen

Joost Belt: ''Kwaliteitseisen aan grondstoffen gaan over gehalten aan voederwaarde, biologisch, Non-GMO, et cetera. Kan een grote speler als De Heus beter voldoen aan kwaliteitseisen?''

Paul Spoelder: ''Er worden steeds meer eisen gesteld, zoals speciale grondstoffen voor biologisch voer, Non-GMO, regionale bronnen en eisen van retailers. Van één soort grondstof zijn we naar drie of vier soorten gegaan. Bij een fabriek staan tegenwoordig silo's met GMO-vrije mais, reguliere mais en regionale mais. Dit geldt voor meer grondstoffen. Dat maakt de inkoop complex.''
Ben Tacken: ''Dankzij ons netwerk en omdat wij een grote speler zijn, kunnen wij deze complexe inkoop heel goed aan. We kunnen ons echter niet onttrekken aan kwaliteitsverschillen. Grondstoffen worden onder natuurlijke omstandigheden geproduceerd. Dit leidt tot variaties in producten. Hiermee moet je rekening houden bij het samenstellen van voeders.''
Paul Spoelder: ''Er zijn producten die na de oogt worden bewerkt, zoals bijvoorbeeld persen, crushen, of verhitten. Deze bewerkingen beïnvloeden de kwaliteit. We proberen die processen te sturen zodat we beschikken over de beste kwaliteit grondstoffen.''

Betekenis voor de klanten

Kees Janssen: ''Wat betekent de sterke inkooppositie voor onze klanten, de veehouders?''

Ben Tacken: ''Voor onze klanten betekent dat we onder gunstige condities inkopen, niet alleen qua prijs, maar ook qua mogelijkheden. We spelen snel in op veranderingen in de markt. Onze klanten kunnen aan de diverse productconcepten deelnemen omdat wij passende grondstoffen leveren.''
Paul Spoelder: ''Daarnaast hebben we geïnvesteerd in duwbakken, zodat we grote partijen ontvangen. Hierdoor hebben we meer en eerder inzicht in de kwaliteit en samenstelling van de grondstoffen. Omdat we sterke inkoopposities hebben in de goede graanstreken van Frankrijk, kopen we bijvoorbeeld daar de speciale grondstoffen voor onze premium biggenvoeders.''

Effect van de oorlog in Oekraïne

Kees Janssen: ''Welk effect heeft de oorlog in Oekraïne op de grondstoffenmarkt. Immers, Oekraïne wordt ook wel de graanschuur van Europa genoemd.''

Paul Spoelder: ''In het begin was er vooral veel onzekerheid. We hebben toen alles op alles gezet om onze klanten te kunnen blijven leveren. Dat betekende bufferen en de markt afstruinen op zoek naar grondstoffen. We onderhielden nauw contact met grote leveranciers over de hele wereld. Eén van de praktische dingen die we gedaan hebben was het maximaal bufferen met onze eigen vloot van duwbakken, om zo ook de aanvoer van grondstoffen naar de fabrieken te borgen.''
Ben Tacken: ''Het effect is niet eenduidig. Eerst werd gedacht dat door de oorlog maar de helft van het oorspronkelijke areaal ingezaaid kon worden. Later werden de schattingen bijgesteld naar 75%. Ook werd gedacht dat er nauwelijks meer export mogelijk zou zijn omdat de havens worden geblokkeerd. Daarna is de export wel, zij het op kleinere schaal, op gang gekomen. Zolang er oorlog is, kan er geen export plaatsvinden via havens. De export zal dan ook aanzienlijk minder zijn dan wanneer Oekraïne wel kan beschikken over de havens.''

Toekomst: aandacht voor CO₂-footprint

Kees Janssen: ''Als je naar de toekomst kijkt, welke ontwikkelingen zie je dan de komende vijf jaar?''

Ben Tacken: ''Onze klanten stellen direct en indirect steeds hogere eisen aan de soorten, herkomst en kwaliteit van de grondstoffen. Retailers stellen meer eisen en er is een sterke wens om grondstoffenketens te verduurzamen. Onze taak is om hier adequaat op in te spelen.''
Paul Spoelder: ''Voor de komende jaren zie ik ook ander ontwikkelingen, zoals sturen op CO₂-footprint en tegengaan van ontbossing.''
Ben Tacken: ''Dat denk ik ook. De focus ligt op CO₂-footprint en dat zal snel gaan. Vijf jaar is dichterbij dan je denkt.''