Conservering
Zuren zijn zeer geschikt om producten te conserveren. Zodra de pH van een product onder een bepaalde waarde komt ontwikkelen veel kiemen zich niet meer. Deze groeiremming gebeurt alleen door organische zuren en eigenlijk niet door anorganische. De pH moet laag genoeg zijn om het zuur in bacteriën door te laten dringen. Bij een lage pH blijven er hele, ongesplitste zuurmoleculen in de brij en zuur kan een bacterie alleen als heel molecuul binnendringen. In de bacteriecel splits het organisch zuur zich in een positief en een negatief geladen deel. Het negatief geladen deel zorgt ervoor dat de bacteriecel zich niet meer kan vermenigvuldigen. Het positief geladen deel verlaagt de pH in de cel. De bacterie probeert ten koste van veel energie dit te compenseren en dit deel te verwijderen, maar zal ten gronde gaan aan het energieverlies.
Enzymwerking
Zuren stimuleren de werking van enzymen. Dit doen ze in het maagdarmkanaal van het varken. Een voorbeeld is het eiwitsplitsende enzym pepsine, dat vrijkomt in de maag. Pepsine is actiever in een zuur milieu. Bij een goede pH splitst het enzym het eiwit op in kleinere delen (aminozuren) die door de darmen opgenomen kunnen worden. Een juiste pH vergroot dus de groeicapaciteit en er komen minder onverteerde delen verderop in de darm terecht, waar ze mogelijk als voeding dienen voor ziekteverwekkers. Ook het bekende enzym fytase werkt duidelijk beter bij een lage pH. Bij het inweken van voer (of granen) breekt fytase in een zure omgeving makkelijker het fytaatmolecuul (onverteerbaar fosfor) af waardoor er veel meer nutriënten voor het dier beschikbaar komen dan in een minder zuur milieu. Een optimale enzymwerking wordt het dus – zeker bij jonge biggen – ondersteund door een goede pH van het voer.
Opname van mineralen
Zuren activeren de opname van mineralen in het bloed. Diverse mineralen zoals koper, zink, calcium, fosfor en magnesium kunnen gebonden zijn aan chemische structuren als fytaat. In een zuur milieu komen deze gemakkelijker vrij en meer beschikbaar voor het dier.
Reguleren van de passagesnelheid
cpH reguleert de passage van het voer door de maag. Een lage pH vertraagt de passagesnelheid, waardoor spijsverteringssappen langer op het voer inwerken. Dit zorgt voor een betere vertering en voerbenutting en minder problematiek verderop in de darm. Een te lage pH, veroorzaakt door onsmakelijke zuren, kan de opname remmen.
Maag als barrière
De maag wordt door zijn lage pH gezien als een effectieve barrière voor bacteriën. De pH van de maag gaat omhoog als dieren vreten. De portiegrootte heeft hier invloed op. Bij droogvoer eten dieren gedurende de dag veel kleine porties waardoor de maag de pH stijging redelijk gemakkelijk opvangt met de eigen zuurproductie. Bij brijvoer op lange trog eten de varkens in een beperkt aantal voerbeurten per keer grote porties brij. Deze grotere porties belasten de pH-regulatie zwaar, zeker als de pH van de brij hoger is. Oudere dieren gaan hier makkelijker mee om dan jonge dieren. Hou dus bij pas gespeende biggen rekening met portiegrootte en pH.
Wat kunnen we binnen het voer doen?
- Een juiste pH heeft een positief effect op de prestatie van de dieren. We kunnen de pH sturen met de samenstelling van het (aanvullende) voer. Dit gebeurt vaak als het aandeel bijproducten beperkt is (biggenbrij)
- De sturing van de pH met natte bijproducten is veel effectiever en goedkoper dan dan de sturing met aanvullend voer
- Voor alle diercategorieën ligt de streefwaarde voor de pH van het rantsoen tussen de 4,5 en de 4,0. Onder pH 4,5 worden entro's geremd. Onder pH 4,0 speelt de smaak van de gebruikte zuren een grote rol en zien we al vrij snel een effect op de voeropname
Smaakt het lekker zuur?
Naast de beïnvloeding van de zuurgraad spelen zuren uiteraard ook een belangrijke rol bij de smaak. Een juiste combinatie van zuren maakt het voer voor de varkens smakelijk en stimuleert de voeropname. Smaak is echter een heel subjectief begrip. Om toch op een objectieve manier te bepalen hoe het brijvoer smaakt heeft De Heus de AE-bepaling ontwikkeld. Met AE kan de mate van doorzuring van een bijproduct of brijmengsel bepaald worden. AE is een analyse die speciaal door het Brijteam van De Heus is ontwikkeld voor brijvoermonsters. Het is dus iets anders dan het meten van de pH.
Grafiek 2: pH-omgeving en groei organisme
Smakelijk eten
Wil je weten of jouw brijvoer wel smakelijk genoeg is en of je de voeropname bij jouw varkens kunt verbeteren? Vraag dan heel gemakkelijk de gratis AE-bepaling aan.
Vraag gratis een AE-bepaling aan