Lange staarten, bijzondere uitdaging

Extra ondersteuning

Varkens met lange staarten houden, gaat niet vanzelf. Een eventuele staartbijtuitbraak gaat gepaard met veel dierenleed en economische schade. Voor varkenshouders blijft het daardoor een hele uitdaging. De Heus ondersteunt bedrijven die varkens met lange staarten houden met advies en speciaal voer.

Hoe ontstaat staartbijten?

Varkens hebben van nature een sterke drang om de omgeving te onderzoeken, onder andere wanneer ze op zoek gaan naar voedsel. Bij gebrek aan omgevingsmateriaal en in combinatie met stress of andere suboptimale omstandigheden kan dit gedrag overslaan op hokgenoten; staarten zijn dan een gemakkelijk doelwit. Het ontstaan van een staartbijtuitbraak is lastig te voorspellen, maar allerlei vormen van suboptimale omstandigheden kunnen de emmer laten overlopen en om laten vallen met een staartbijtuitbraak als gevolg (figuur 1). De extra onrust in het hok plus de aanwezigheid van bloed versterken het bijtgedrag. Daarbij kan de uitbraak snel escaleren en kunnen meerdere dieren staartschade oplopen. Indien een ondernemer varkens met lange staarten wil houden zal hij zich dus zeer bewust moeten zijn van de leefomgeving en het gedrag van de varkens. Drie zaken zijn zeer belangrijk: preventieve maatregelen, goede varkens(staart) monitoring en adequaat ingrijpen bij verwondingen.

1 Preventieve maatregelen

Preventie start met een goede basis waarbij huisvesting, klimaat, hygiëne en diergezondheid optimaal moeten zijn. Het is belangrijk om in dit proces ook de voerspecialisten en de dierenarts te betrekken. Een relatief kleine risicofactor kan de emmer al laten overlopen. Het is dus zaak kritisch naar de bedrijfsvoering te kijken. Hokverrijking is de belangrijk
ste maatregel bij het voorkomen van staartbijten. Daarom moeten de varkens voldoende nieuw en vers afleidingsmateriaal hebben tijdens een ronde.

Extra vezels

Ook met voedingsmaatregelen kan het risico op een staartbijtuitbraak verkleind worden. De Heus heeft speciale voeders met extra vezelrijke grondstoffen. De vezels bestaan uit een combinatie van fermenteerbare en niet-fermenteerbare vezels. Hierdoor worden de dieren rustiger. Daarnaast helpt het gebruik van geschoonde granen in de voeders doordat daarmee het mycotoxinegehalte in het voer verlaagd wordt.

Naast het feit dat varkens zich bij hoge myctoxine gehaltes minder prettig voelen, is bekend dat het ook tot staartnecrose kan leiden, met name bij jonge biggen. Bij staartn ecrose ontstaan kleine staartverwondingen met bloed en dit stimuleert hokgenoten tot staartbijten.

Figuur 1: Staartbijten mulitfactorieel probleem

Bron: Wageningen Livestock Research, checklist aanpak staarbijten bij (biologische) varkens

Voer als hokverrijking

In sommige situaties kan ook de vorm van het voer effecten hebben. Zo kan het voeren van meel effectief zijn, omdat de varkens dan langer bezig zijn met foerageren. Echter bij een krap aantal voerplaatsen per varken zal het juist een stressfactor zijn en averechts werken. De voeding is daarom altijd maatwerk. Realiseer u dat er naar het totale leven van het varken gekeken moet worden. Staartbijtuitbraken komen voor bij gespeende biggen, maar net zo goed bij vleesvarkens. Vergeet als vleesvarkenshouder dus nooit de voeding in de biggenopfok.

2 Monitoring

Het klinkt misschien wat raar, maar bij het houden van varkens met lange staarten moet de verzorger anders kijken naar de varkens. Indien de emmer over dreigt te lopen, is dit vaak al voortijdig waarneembaar bij de varkens. Dus goed naar het gedrag van de varkens kijken helpt hierbij. Varkens die letterlijk met de staart tussen de poten lopen, zijn vaak een signaal dat er staartbijtproblemen in het beginstadium zijn.

3 Adequaat ingrijpen

Het is essentieel een staartbijtuitbraak vroegtijdig te constateren zodat er nog adequaat ingegrepen kan worden om erger te voorkomen. Hierbij is een goede vangnetstrategie erg belangrijk. Deze strategie bestaat uit een reeks van maatregelen: haal varkens met een staartverwondingen uit de hokken; als duidelijk is wie de bijter is, zonder dit varken af om verder bijtgedrag te voorkomen; verstrek extra afleidingsmateriaal zoals stro of luzerne.

Integrale benadering

Varkens houden met lange staarten vraagt om een integrale benadering waarbij alle facetten op het bedrijf goed moeten zijn. Alles moet erop gericht zijn risico’s op het omvallen van de zogenaamde emmer, en daarmee een staartbijtuitbraak, te voorkomen. Monitoring en tijdige probleemsignalering is essentieel, zodat adequaat ingegrepen kan worden om erger te voorkomen. De Heus heeft zowel de expertise als de voeders in huis om u hierbij te helpen.