In het wild levende varkens kennen een geleidelijk speenproces. De melkgift van de zeugen daalt geleidelijk en de biggen gaan langzaam meer vast voer opnemen. Op ongeveer drie maanden leeftijd zijn ze dan niet meer afhankelijk van moedermelk. Als we kijken in de huidige praktijk worden biggen vaak al gespeend vanaf 21 dagen, waarbij de zeug dan nog in de top van de melkproductie zit. De opname van vast voer in het kraamhok is dan nog minimaal, maar van de ene op de andere dag moeten de biggen dan toch verder zonder zeugenmelk. Door deze abrupte overgang van aanbod aan nutriënten, met vaak de nodige stress van overgangen van voer en water voorziening, klimaat en huisvesting, vraagt dit de nodige aandacht voor het speenproces. Ik zou de biggenopfok in willen delen in drie verschillende perioden, namelijk de speenfase, de ontwikkelingsfase en de groeifase.
Gewenste voeropname door biggen voor het spenen.
De speenfase
Deze begint al voor het spenen. Een goede voeropname voor het spenen is van belang om de overgang na het spenen zo soepel mogelijk te laten verlopen. Hoe hoger de voeropname voor het spenen, hoe beter de darmontwikkeling. In de eerste dagen na spenen is de voeropname van groot belang om de darmen gezond te houden. Bij onvoldoende opname zullen de darmvlokken te veel ‘afsterven’ waardoor het voer slechter verteerd kan worden. Ook ontstaan hierdoor darmlekken, waardoor er schadelijke stoffen in de bloedsomloop terecht kunnen komen. Om de voerovergang na spenen zo klein mogelijk te houden is het belangrijk dat er de laatste 5-7 dagen voor het spenen hetzelfde voer gevoerd wordt als de eerste dagen na het spenen.
Voeropname voor het spenen heeft een effect op voeropname na het spenen.
De ontwikkelingsfase
Wanneer de start in de eerste dagen na spenen goed is verlopen, breekt er een periode aan waar biggen de kans moeten krijgen om hun darmen verder te ontwikkelen zonder deze over te belasten. In deze periode kunnen ze ook teveel voer van een bepaalde soort opnemen. Daarbij geldt: teveel van het goede is ook niet goed! In de eerste weken na spenen is het van belang om op het juiste moment te schakelen naar het opvolgende voer. Dit alles is afhankelijk van de voeropname. Door te zorgen voor het juiste voer op het juiste moment blijven de darmen gezond en wordt diarree voorkomen. Dit is van groot belang om onder andere de coli’s en de streptococcen niet te laten overheersen. Tijdens zowel de speen- als de ontwikkelingsfase past het premium biggenvoer.
Gewenste voeropname door biggen na spenen.
De groeifase
Wanneer de biggen met het premium biggenvoer een probleemloze start hebben gehad en de darmen zich goed hebben kunnen ontwikkelen om ook plantaardige grondstoffen te verwerken, kunnen ze over naar gangbaar voer. Hiermee houden we de voerkosten in de hand en met gezonde darmen kunnen we de biggen nu met een hogere voeropname hard laten groeien. De keuze van het voer hangt ook nu weer af van de voeropname. De Heus heeft GPS Biggen ontwikkeld, een rekenprogramma waarin je aan de hand van de gewenste groei, in combinatie met het speengewicht, de voerbehoefte van de big laat zien. Je kunt hiermee je voerpakket met schakelmomenten optimaliseren.
Premium wanneer het moet, gangbaar zodra het kan
Belangrijk hierbij is dan wel om op een aantal momenten de voeropname in beeld te brengen. Een praktische manier om de voeropname in de speenfase te bepalen, is door in een aantal bakken een bepaalde hoeveelheid voer te doen en te kijken hoe lang ze er over doen voordat de biggen deze leeg hebben. Bijvoorbeeld, vul de voerbak met spenen met 0,5 kg per big, vul deze daarna bij met 1 kg per big. Door te bepalen hoe lang de biggen over de eerste 0,5 kg doen en hoe lang ze er vervolgens over doen voordat ze 1,5 kg voer op hebben, geeft al veel inzicht in de speenfase van de big. In de vervolgfase zou je de voerbak tot de rand toe kunnen vullen en vervolgens een paar dagen later weer opnieuw. Door dit voer dan te wegen kun je bepalen wat de biggen op dat moment opgenomen hebben. Weten wat je biggen eten in combinatie met het stalbeeld blijft van belang voor de juiste voerkeuzes en strategie.
