Zien en doen op biologisch leghennenbedrijf

Verantwoordelijkheid

Het is niet alleen De Heus die hier al 28 jaar voer mag leveren. Ook de andere zakelijke relaties gaan vaak terug naar de opstart van het bedrijf in 1987. We zitten in het Overijsselse Dalfsen aan tafel bij Jan en Joke Cromwijk en praten over hun bedrijf. Over de ontwikkeling van het bedrijf is Jan helder. “Veel dingen zijn gewoon op ons pad gekomen, het moet allemaal niet te moeilijk gaan. We hebben altijd ons best gedaan en zijn gezegend in ons werk.” Bij de aankoop van het bedrijf in 1987 bestond het bedrijf uit 10.000 kooihennen en 33 zeugen met 230 mestvarkens. “In 1988 zijn we met de varkens overgegaan op een scharrelconcept. Dit concept is later overgegaan in het bio-concept zoals we dat nu kennen.” Nadat in 2005 al de zeugen van het bedrijf verdwenen, werd met het verdwijnen van de vleesvarkens in 2010 een definitieve punt achter de varkenstak gezet. “Hier heb ik best moeite mee gehad”, vertelt Jan. “Vooral bij de zeugen was het altijd weer een uitdaging om optimaal te draaien, daar had ik schik in! Ik heb nooit nagestreefd om groot te worden in aantallen. Ik voel wel de verantwoordelijkheid om altijd ál mijn dieren optimaal te verzorgen. ’t Is niet altijd eenvoudig, maar deze manier van denken heeft er wel in geresulteerd dat we een goede boterham hebben kunnen verdienen.”

Optimale aandacht

Het was schoondochter Willemien die de trigger gaf om bij de leghennen over te gaan op het biologische concept. “Pa, hoe kunt u het voor uzelf verantwoorden om dieren in een kooitje te stoppen?” Met dit in het achterhoofd werd in 2005 de legbatterij gesloopt en de stal ingericht met een volièresysteem. Verder werden de twee varkensstallen omgebouwd naar een traditionele inrichting voor leghennen. De grond om het bedrijf was reeds bio-gecertificeerd en zo ging de familie Cromwijk over op het houden van biologische leghennen. Ook hier worden niet de grote getallen nagestreefd, maar ligt de nadruk op een optimale aandacht voor de dieren. Met behulp van Agra-Matic op het gebied van vergunningen, is met de huidige omvang een volwaardig biologisch leghennenbedrijf neergezet. Jan: “Ik gun ieder z’n eigen werkwijze, maar ik begrijp niet de meerwaarde van alleen maar willen groeien. Ik ben van mening dat genoeg aandacht en tijd meer oplevert dan de grote aantallen.”

Met het gehele gezin

Over de rol van het gezinsleven zijn Jan en Joke eensgezind: “In alle veranderingen op ons bedrijf hebben we altijd erg genoten van de betrokkenheid en inzet van onze kinderen.” Van de negen kinderen, zes jongens en drie meisjes, zijn de jongste drie in Dalfsen geboren. “We deden en doen altijd alles samen!”. De laatste grote verandering vond in 2010 plaats. De twee omgebouwde varkensstallen maakten toen plaats voor een nieuwe stal. Het traject van vergunning en bouw verliep soepel. Jan verraste de gemeente door eerst te informeren óf er mogelijkheden waren, in plaats van te informeren of er mogelijkheden waren voor zíjn plannen! Zoon Wim had samen met pa voor iedereen een zeer strakke tijdsplanning opgesteld, achteraf is het nieuwbouwproject goed op tijd afgerond. Er hoefde na opzet van de hennen niets meer aan de stal te gebeuren, waardoor er de gewenste aandacht voor de hennen was. Met deze nieuwe stal is het totaal aantal dieren volgens de eerder beschreven visie van Jan verantwoord.

Op dit moment lijkt geen van de kinderen het bedrijf over te gaan nemen. “Daarin laten we de kinderen vrij, het moet hun eigen keuze zijn”, aldus Jan. “De keuze om in 2010 de nieuwe stal erbij te bouwen is tweeledig: direct meer werkplezier en ook op termijn een aantrekkelijker bedrijf.”