Aan tafel met opvolgers Marly en Wendy Oortwijn

“Het is tegenwoordig niet uitzonderlijk dat een vrouw opvolger is op een agrarisch bedrijf”, zegt Joost Belt. “Dat twee dochters samen het bedrijf overnemen is wèl bijzonder. Daarom zijn we hier.” Joost Belt is bij De Heus verantwoordelijk voor de marketing & communicatie. Hij voert het gesprek samen met Kees Janssen, directeur van Agra-Matic, het adviesbureau van De Heus voor ruimtelijke ordening, bouw- en milieuzaken. We zitten aan de keukentafel bij de familie Oortwijn en luisteren naar hun toekomstplannen. De familie Oortwijn heeft een melkveebedrijf in Warder, in de prachtige Noord-Hollandse polder de Zeevang, tussen Edam en Hoorn.

We waren blij verrast

“Ik drong er bij mijn dochters nooit op aan om het bedrijf over te nemen”, zegt Darin. “We waren daarom blij verrast dat ze een paar jaar geleden hierover begonnen. Sindsdien geven we ze de ruimte om in het bedrijf te groeien.”

Ondanks hun jonge leeftijd, Marly is 19 jaar en Wendy 17, hebben zij al de keuze gemaakt het bedrijf over te willen nemen. Direct nadat ze dit voornemen hadden uitgesproken namen de ouders hun plannen serieus. Sindsdien betrekken Darin en Sandra de twee bij de bedrijfsvoering. In praktische zin, maar ook qua beleid.

“Ze werken mee en we betrekken ze bij de beslissingen die we nemen”, zegt Darin. “We zijn open in onze gesprekken.” “Dat klopt, alles wordt besproken”, zegt Wendy, “ik moet er wel bij zeggen dat we meestal geen grote meningsverschillen hebben.”

De zussen krijgen de gelegenheid om mede het beleid op het bedrijf te bepalen. Een voorbeeld is het fokbeleid. Darin koos altijd voor het fokken op gehalten. Vandaar dat de koeien uitstekend produceren met 9.500 kg melk, 4,75% vet en 3,86% eiwit. “We willen dat er bij de stierenkeuze voortaan meer rekening wordt gehouden met het exterieur. Dat gebeurt nu ook”, zegt Wendy. “Maar we kiezen nog wel stieren die ook goede gehalten vererven”, vult Darin aan. Een ander voorbeeld dat laat zien dat Wendy en Marly nauw betrokken zijn bij de het bedrijfsbeleid, is de ruil van een perceel grond. De familie kreeg de gelegenheid om grond te kopen verderop in de Beets. Een veehouder had wel belangstelling voor dat stuk land, terwijl hij grond had tegenover de familie Oortwijn. In overleg met Marly en Wendy werd het perceel gekocht. “Wij leren op deze manier zakendoen”, zegt Marly. “Daarom kunnen we heus wel nee zeggen als ons iets niet bevalt.” “Toen wij op vakantie waren hebben zij kalveren verkocht aan de handelaar”, zegt Darin. “Dit kunnen we gerust aan hen overlaten.”

Geen specifieke rolverdeling

Marly werkt fulltime op het bedrijf en maakt deel uit van de maatschap. Wendy begint volgend schooljaar aan een hbo-opleiding bij Van Hall Larenstein in Leeuwarden. “Het is de bedoeling dat ook Wendy deel gaat uitmaken van de maatschap. De opleiding die Wendy gaat volgen is ook een investering in het bedrijf”, zegt Darin. Voor de toekomst hebben ze echter nog geen specifieke rolverdeling voor ogen. Overigens vinden de zussen dat meiden wel anders werken dan jongens. “Wij zijn netter en preciezer”, zegt Marly. “Wij kijken overal twee keer naar.” “Mannen gaan ook anders om met machines,” vult Darin aan. “Meiden zijn voorzichter, minder stoer.”

Dankzij de goede sfeer in het gezin levert de bedrijfsopvolging geen problemen op. Ook de beide oudste zussen, die in de zorg werken, zijn positief. Het gezin ziet de bedrijfsovername als een geleidelijk proces, waarbij de opvolgers alle gelegenheid hebben om zich te ontwikkelen. Dat doen ze niet alleen op het bedrijf, maar ook erbuiten. “We maken deel uit van een studiegroep van Alfa Accountants, waar andere jonge ondernemers aan deel nemen”, zegt Wendy. “We hebben een leuke groep jongens en meiden. We leren hoe we om moeten gaan met financiële zaken zoals rekeningen ordenen en een balans leren lezen. Dit helpt om de bedrijfsovername goed te laten verlopen.”

Hoe zit het dan als de dochters mogelijk partners krijgen met andere interesses? “Ik heb een vriend met een veebedrijf”, zegt Marly lachend. “Dus dat is geen probleem.” “Mijn toekomstige partner zal zich moeten aanpassen”, weet Wendy stellig.

Reacties positief

“Wat zijn de reacties dat jullie als zussen opvolgers zijn op het bedrijf?”, vraagt Joost Belt. “Een enkeling neemt ons minder serieus en maakt rare opmerkingen, maar over het algemeen krijgen we positieve reacties”, zegt Wendy. “Hoe kijken jullie tegen de toekomst aan?” wil Kees Janssen weten. Marly: “We weten dat de invloed van de maatschappij toeneemt. We zullen met nog meer regels te maken krijgen. Daar spelen we op in. Energie- en natuurbeleid zullen een grotere rol spelen. Wij blijven ons met het oog daarop ontwikkelen.”

Tip van Wendy voor andere bedrijfsopvolgers:

“Blijf vooral goed praten met elkaar en houd jezelf op de hoogte van wat er om je heen gebeurt. Dit is de beste manier om de juiste beslissingen te nemen.”

Het is een grote stap om een omvangrijk bedrijf met 230 stuks melkvee over te nemen. Een voordeel is dat volgens vader Darin in de nabije toekomst er geen grote uitbreidingen meer voor de deur staan. De afgelopen tientallen jaren is het bedrijf flink gegroeid, hetgeen gepaard ging met forse investeringen. ‘We kunnen nu een pas op de plaats maken’, zegt Darin, ‘hoewel, als zich een kans voordoet om op een gunstige wijze het bedrijf te versterken, we deze niet voorbij laten gaan.’

Ondanks de zware last die Wendy en Marly op de schouders krijgen, maken ze zich daar weinig zorgen over. ‘Ik slaap er even goed door’, zegt Marly.

Het bedrijf gaat mee met de tijd. Een belangrijke stap voor het bedrijf was kortgeleden het aardgas vrij worden. Het dak van de stal werd vol gelegd met zonnepanelen. De woning werd voorzien van een warmtepomp en sindsdien wordt het huis elektrisch verwarmd.

Pullenland

Het melkveebedrijf Oortwijn staat sinds jaar en dag bekend om de goede zorg voor de weidevogels. ‘Overal in Nederland loopt het aantal weidevogels terug, maar bij ons worden het er steeds meer,’ legt Darin uit. ‘Daarbij gaat het om bijvoorbeeld kieviten, grutto’s en tureluurs.’

Wendy en Marly delen het enthousiasme voor de vogels. De familie, geholpen door vrijwilligers, markeert de nesten en volgt de resultaten. Het belangrijkste onderdeel is de nazorg. 30 hectare dient als zogenoemde pullenland. Pullen zijn de kuikens van weidevogels. Nadat de kuikens zijn uitgekomen wordt er twee tot drie weken lang op dit land niet gemaaid om de kuikens de gelegenheid te geven op te groeien onder de beschutting van het lange gras. Hier staat een vergoeding van €460 tot €600 per hectare tegenover. ‘Het gaat goed’, zegt Wendy. ‘Vorig jaar hadden we 276 nesten en dit jaar zijn het er meer. Boeren met oog voor de natuur past ons.’