Hoe ga je om met lagere voeropname in de zomer?

Rinus Veldhorst

Productmanager varkens

23 juni 2023

5 minuten

Op veel vleesvarkensbedrijven zie je een duidelijk terugkerend seizoenseffect in de voeropname. In de zomerperiode, vooral op hete dagen, loopt de voeropname behoorlijk terug. Dat komt omdat varkens weinig mogelijkheden hebben om hun lichaam te koelen. Ze kunnen bijvoorbeeld niet zweten. Ze gaan daarom snel over op het verlagen van hun metabolische warmte, ofwel de warmte die vrijkomt bij het verteren van voer. Door hierop te anticiperen kun je de negatieve effecten beperken.

Voeropname-daling afhankelijk van gewicht

Door minder te eten zorgen varkens er voor dat er in hun lichaam minder warmte geproduceerd wordt. Zware varkens kunnen hun warmte minder goed kwijt dan lichtere varkens. Daardoor gaan zware varkens ook aanzienlijk minder eten. Varkens gaan al minder eten bij een omgevingstemperatuur van 20°C (zie figuur 1). Bij zware vleesvarkens kan die daling oplopen tot wel 400 gram per dag. Daarbij duurt het na een warme periode vaak ook nog enkele dagen voordat de varkens weer op het oude niveau zitten.

Nadelig effect op voeropname en voederconversie

Het gevolg van temperatuur stijging is tweeledig. Tot ongeveer 30°C heeft een temperatuurstijging vooral effect op de groei. Minder opname is minder groei. Tot 30°C zal de voederconversie niet direct veranderen. Maar omdat de varkens minder hard groeien, zullen ze er langer over doen om op het gewenste gewicht te komen. Daardoor zal de totale voederconversie wel ongunstiger uitpakken. Wanneer de temperatuur echter boven de 30°C graden komt, krijgen varkens echt last van hittestress en zal de voederconversie over de dag ook echt slechter worden. Ook dit effect is sterker bij zware vleesvarkens.

Sturen met management en voer

Het is een grote uitdaging om de zomerperiode door te komen met behoud van goede technische resultaten. Dit begint natuurlijk met voor de hand liggende zaken, zoals een goed stalklimaat, voldoende vers drinkwater, rust, hygiëne in voerinstallaties etc. Tot 30°C kun je nog schuiven met voerschema’s om voldoende nutriënten aan te bieden om de gedaalde opname te compenseren. Temperaturen boven de 30°C moeten echt zoveel mogelijk voorkomen worden. Je kunt er dan aan denken om ook extra ondersteuning te bieden via het voer. Denk daarbij aan vitamine C en andere vitamines en natriumbicarbonaat. Natriumbicarbonaat gaat de verzuring van het lichaam bij inspanning (hijgen) tegen.

Dit kunnen we leren van het buitenland

Nederland heeft een zeeklimaat en is daarmee gematigd. Maar De Heus is ook actief in landen waar temperaturen veel hoger liggen, zoals Vietnam. Daar komen temperaturen boven de 35°C gedurende langere perioden voor. Dan zie je pas echt hoe groot het effect van hittestress op varkens kan zijn. Veel bedrijven zijn daar uitgerust met pad-cooling, waarbij de warme binnenkomende lucht door een watergekoeld filter naar binnen gezogen wordt. Het water verdampt hierdoor en doet de temperatuur van de lucht dalen. De geventileerde hoeveelheid lucht ligt in dit soort stallen ook aanmerkelijk hoger, evenals de luchtsnelheid. Daarnaast zie je dat bedrijven meer geconcentreerd voer inzetten met minder vezels om de warmteproductie te beperken. Dat zorgt wel voor een uitdaging om de darmgezondheid onder controle te houden.