Uitstellen speenmoment kan je veel opleveren

Speenproces

In de natuur is het spenen een geleidelijk proces dat plaatsvindt rond tien tot twaalf weken leeftijd. In die periode vinden er grote ontwikkelingsveranderingen plaats in het maagdarmstelsel van de big, dat na drie maanden pas volledig ontwikkeld is. In de praktijk is het gebruikelijk om op een leeftijd van ongeveer drie à vier weken te spenen. Het spenen tijdens deze kritieke ontwikkelingsperiode kan de normale ontwikkeling van het darmepitheel (cellaag die de darmwand beschermt), het immuunsysteem en het zenuwstelsel in het maagdarmstelsel verstoren.

Robuuste en zwaardere biggen

Een big van drie tot vier weken oud is nog volop in ontwikkeling. Als je kijkt naar de periode voor het spenen, neemt de dunne darm iedere dag 22 centimeter in lengte toe en 14 gram in gewicht. Dus hoe ouder de big is bij het spenen, hoe meer tijd er is om te groeien en het verteringsstelsel te ontwikkelen. Uiteindelijk draagt dit bij aan een robuustere en zwaardere big op het speenmoment met een hogere verteringscapaciteit. Met een robuuste big wordt een big bedoeld die zijn productieprestaties kan behouden na bepaalde stressmomenten, zoals spenen.

Hogere speenleeftijd zorgt voor zwaardere biggen

Binnen de range van 21 tot 33 dagen speenleeftijd kunnen kleine verschillen enorme effecten hebben op de technische resultaten. Op het onderzoekscentrum De Elsenpas worden alle biggen individueel gewogen bij geboorte, bij het spenen, vijf weken na het spenen (opleg vleesvarkens) en één dag voor de slacht. Figuur 1 laat zien dat biggen die ouder zijn met spenen, ook zwaarder zijn. Elke dag dat een big langer bij de zeug blijft, neemt het gewicht bij het spenen met 0,33 kilo per big toe.

Zes kilo zwaarder bij opleg als vleesvarken

In tabel 1 worden gegevens van 17.211 biggen weergegeven. De biggen hebben een speenleeftijd variërend van 23 tot 29 dagen en worden met elkaar vergeleken op:

• Speengewicht;
• Gemiddelde groei gedurende dag 0-35 na het spenen;
• Gewicht 35 dagen na het spenen. 

In de laatste kolom wordt weergegeven wat iedere dag ouder zijn met spenen extra opbrengt aan gewicht op dag 35 na spenen (opleg vleesvarkens). Dit is gemiddeld circa 1,0 kilo extra voor iedere dag ouder met spenen. Verder is het verschil tussen spenen op 23 dagen of 29 dagen leeftijd aanzienlijk. Het zorgt voor:

• 2,0 kilo hoger speengewicht;
• 120 gram/dag hogere groei; 
• bijna 6 kilo extra aan gewicht bij opleg vleesvarkens. 

Hoger gewicht werkt door in vleesvarkensfase

Het verhogen van de speenleeftijd van biggen heeft positieve effecten op de technische resultaten tijdens en na het spenen. Ook zal een zwaardere en robuustere big bij het spenen een lager risico hebben op een behandeling na het spenen. Bovendien zullen de behaalde positieve effecten na het spenen alleen nog maar versterkt worden in de vleesvarkensfase, wat ervoor zorgt dat het gewenste aflevergewicht voor de slacht eerder bereikt zal worden.