Van grupstal naar ligboxenstal met melkrobot
Tegen de rand van de bossen in het Gelders Putten ligt het gemengde bedrijf van familie Van de Kamp-Vliek. Afgelopen jaar hebben ze hun grupstal vervangen door een ligboxenstal met een melkrobot. Het was een hele overgang, maar ze zijn blij dat ze de overstap hebben gemaakt.
Het bedrijf
Nico (58) en Wilma (53) hebben drie kinderen: Jan (17), Bernadet (16) en Mark (13). Ze runnen een veehouderij met 55 melkkoeien en 1.900 vleesvarkens. Daarnaast hebben ze 37 hectare grond. Dit ligt deels direct rondom de nieuwe ligboxenstal en deels op afstand. Van het land is 23 hectare gras, 11 hectare mais en 3 hectare aardappelen.
Eerst het nodige en het nuttige
De ouders van Nico zijn het bedrijf in 1958 begonnen. Vanaf 1996 is Nico bij zijn ouders in de maatschap gegaan en in 2003 heeft hij het bedrijf helemaal overgenomen. Sinds de start van het bedrijf is er gemolken op een grupstal en is het gegroeid naar 45 melkkoeien. Het was altijd hard werken om al het werk bij de koeien en varkens gedaan te krijgen. Wilma: ''In die tijd deden we eerst het nodige, daarna het nuttige en als laatste kwam pas het leuke. Maar daar kwamen we meestal niet aan toe. We waren altijd druk.''
Ligboxenstal met melkrobot
In de zomer van 2021 werd de overschakeling naar een ligboxenstal gemaakt met 63 ruime ligplaatsen en een GEA-melkrobot. Het geheel werd samengevoegd met de bestaande jongvee en droge koeienstal. De opstart ging heel goed, al heeft het vooral bij de oudere dieren meer melk gekost dan verwacht. Dit kwam mede door de matige voorjaarskuil van 2021. Zoals veel kuilen het afgelopen jaar, had deze kuil zowel een laag eiwit als een lage VEM. Hierdoor moest er bijgestuurd worden met eiwitrijk krachtvoer en energie. Eén voordeel had deze kuil wel, het was goed voer met veel prik. En daardoor bleven de koeien gezond.
Goede samenwerking
Een overgang naar een ander stalsysteem levert altijd extra werk op en dan is het goed om te zien dat er veel wordt samengewerkt in de sector. Nico: ''Het was bijvoorbeeld heel fijn dat er een goede samenwerking was tussen de robotleverancier en De Heus. Samen kwamen we er altijd wel uit. Of het nou ging over de instellingen, het rantsoen, of de krachtvoertabellen. Richting collega's die ook gaan robotmelken heb ik nog wel een tip: Heb geduld, moed en lef om los te laten.''
Wennen aan de situatie
Hoewel het voor mens en dier een hele omschakeling was, vonden Nico en Wilma dat het toch ook wel snel went. In de oude situatie moesten de koeien alleen maar voer opnemen en melk maken en werd de rest voor ze gedaan. Nico: ''In de oude situatie kroop ik letterlijk twee keer per dag onder de koe. Dat fysieke werk is er nu minder. Nu kijk ik op een heel andere manier naar mijn dieren en werk ik meer met lijstjes.'' Wanneer een koe geweigerd wordt is dit soms een voorbode van een te hoge melkgeleidbaarheid. Melkgeleidbaarheid zegt iets over de concentratie van ionen in de melk. Door bijvoorbeeld een uieronsteking veranderen de ionen in de melk, waardoor je hier attenties voor krijgt. Je kunt er daardoor snel bij zijn. Koeien die gekalfd hebben, starten prima op en daar heb je eigenlijk geen omkijken naar: ''Voorheen kostte het ook veel tijd om achter de koeien aan te lopen, maar dat is echt verleden tijd. Ik heb geen koeien meer waar ik elke dag achteraan moet lopen," aldus Nico.
Heb geduld, moed en lef om los te laten.
''Veel vaarzen aan de melk''
Familie Van de Kamp is goed te spreken over de omschakeling. Het doel is om aan het einde van dit jaar de stal vol te hebben. Nico: ''Het lijkt erop dat we dat doel gaan halen, want er komen ''veel vaarzen aan de melk''.'' Nico wil absoluut geen aankoopdieren. ''Het is altijd wat. Ze passen niet bij je gezondheidsstatus, niet in je veestal of niet bij je fokdoel''. Inmiddels is de weg naar boven ingezet. En met steeds meer koeien die melk geven volgen de liters nu ook.
Vinger aan de pols
Nu het allemaal naar wens draait, is het belangrijk om de vinger aan de pols te houden en waar mogelijk te optimaliseren. Dit geberut bijvoorbeeld met Robot Expert van De Heus. Nico: ''Het is fijn dat De Heus dat oppakt. Het is namelijk heel specialistisch werk. Ze helpen mij om de waarnemingen specifieker en toegankelijker te maken op het scherm. Zo kunnen we het makkelijker bespreken en waar nodig aanpassen. Bijvoorbeeld op gebied van melktoegang en krachtvoerverstrekking. Door verschillende gegevens inzichtelijk te maken krijg ik een goed beeld van de koe- en robotprestaties.''
Weidegang
In de tweede helft van de afgelopen zomer zijn de koeien, nadat ze in de stal gewend waren, weer de wei in gegaan. Hoewel ze dat eerder natuurlijk ook al deden, verliep het na de omschakeling toch boven verwachting. Nico vindt dat de koe zelf moet kunnen bepalen wanneer en hoelang ze wil weiden. ''We hebben de melkrobot niet aangeschaft om meer werk te krijgen, maar juist minder.''
Het overtreft de verwachtingen
De omschakeling was voor alles en iedereen een hele toer. Maar acteraf zijn Nico en Wilma er erg blij mee: ''Het overtreft al onze verwachtingen. We hadden voorheen ook plezier in ons werk, maar we waren er wel heel druk mee. Nu hebben we weer tijd om meer aandacht aan ons sociale leven te besteden en dat maakt het leven nog leuker.''
Over de auteur
Jaap Kieft
Rundveespecialist Oost
